Η 19η Μαΐου αποτελεί μια από τις πιο σημαντικές ημέρες ιστορικής μνήμης για τον ελληνισμό. Είναι η ημέρα κατά την οποία τιμάται η μνήμη της Γενοκτονίας των Ποντίων, ενός από τα πιο τραγικά κεφάλαια της σύγχρονης ιστορίας, που σημάδεψε ανεξίτηλα τον Ποντιακό Ελληνισμό και συνολικά την εθνική μας συνείδηση.
Ιστορικό Πλαίσιο
Η Γενοκτονία των Ποντίων αφορά τη συστηματική εξόντωση του ελληνικού πληθυσμού του Πόντου, που ζούσε για χιλιάδες χρόνια στις νότιες ακτές του Εύξεινου Πόντου (σημερινή βορειοανατολική Τουρκία). Κατά την περίοδο 1914-1923, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια και μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, οι Νεότουρκοι και αργότερα το κεμαλικό καθεστώς οργάνωσαν εκτεταμένες διώξεις εναντίον των Ελλήνων του Πόντου, όπως και εναντίον των Αρμενίων και των Ασσυρίων.
Οι διώξεις περιλάμβαναν μαζικές εκτελέσεις, εξαναγκαστικές πορείες θανάτου, βιασμούς, παιδομαζώματα, καταναγκαστικά έργα και εκτοπίσεις σε αφιλόξενα και αφιλόβια μέρη, με σκοπό την εξόντωση του πληθυσμού. Υπολογίζεται ότι περίπου 353.000 Πόντιοι Έλληνες έχασαν τη ζωή τους, ενώ οι υπόλοιποι εξαναγκάστηκαν σε φυγή και κατέληξαν πρόσφυγες σε διάφορες περιοχές, κυρίως στην Ελλάδα.
Η Καθιέρωση της Ημέρας Μνήμης
Η 19η Μαΐου δεν επιλέχθηκε τυχαία. Είναι η ημερομηνία κατά την οποία το 1919 ο Μουσταφά Κεμάλ αποβιβάστηκε στη Σαμψούντα και ξεκίνησε επίσημα η δεύτερη και πιο αιματηρή φάση των διώξεων. Το 1994, η Βουλή των Ελλήνων αναγνώρισε επίσημα τη Γενοκτονία των Ποντίων και καθιέρωσε την 19η Μαΐου ως Ημέρα Μνήμης.
Η Σημασία της Μνήμης
Η μνήμη της Γενοκτονίας των Ποντίων δεν αποτελεί απλώς ένα ιστορικό καθήκον απέναντι στους νεκρούς. Είναι και ένα ηθικό χρέος απέναντι στην αλήθεια, τη δικαιοσύνη και την ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Η αναγνώριση της γενοκτονίας από τη διεθνή κοινότητα αποτελεί ακόμα ζητούμενο για τον Ποντιακό Ελληνισμό και σημαντικό βήμα προς την αποκατάσταση της ιστορικής αλήθειας και της συλλογικής μνήμης.
Το Παρόν και το Μέλλον
Κάθε χρόνο, εκδηλώσεις, πορείες και τελετές μνήμης πραγματοποιούνται σε ολόκληρη την Ελλάδα και την ομογένεια. Νέες γενιές Ποντίων και μη συνεχίζουν να διατηρούν ζωντανή τη μνήμη, να διαφυλάττουν την ποντιακή παράδοση, γλώσσα και πολιτισμό, και να αγωνίζονται για την ιστορική αναγνώριση.
Η 19η Μαΐου δεν είναι μόνο ημέρα πένθους αλλά και υπόμνηση της δύναμης του ανθρώπου να επιβιώνει, να μετατρέπει τον πόνο σε δημιουργία και την τραγωδία σε πολιτιστική κληρονομιά. Είναι ημέρα συλλογικής μνήμης, ιστορικής ευθύνης και συνεχούς διεκδίκησης της δικαίωσης.
Αιωνία η μνήμη των θυμάτων της Γενοκτονίας των Ποντίων. Ο αγώνας για τη μνήμη συνεχίζεται.