Ο ήχος του Αιγαίου σε κάθε νότα
Ο Στάθης Κουκουλάρης, ένας βιολιστής που κατάφερε να παντρέψει την παράδοση με τη σύγχρονη μουσική, αποτελεί αναμφισβήτητα έναν από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της ελληνικής μουσικής σκηνής. Γεννημένος το 1945 στον Κινίδαρο της Νάξου, ο Κουκουλάρης αφιέρωσε τη ζωή του στο βιολί, μετατρέποντάς το σε όργανο έκφρασης των συναισθημάτων και της αγάπης του για το Αιγαίο. Παίζει βιολί και τραγουδά δημοτικά και νησιώτικα. Ζει στην Αθήνα από το 1959. Είναι πατέρας του Βαγγέλη Κουκουλάρη και της τραγουδίστριας νησιώτικων Νίκης Κουκουλάρη.
Από τη Νάξο στο Ωδείο Αθηνών
Ξεκίνησε να παίζει βιολί σε τρυφερή ηλικία, μόλις 13 ετών. Η αγάπη του για τη μουσική τον οδήγησε στο Ωδείο Αθηνών, όπου σπούδασε υπό την καθοδήγηση καταξιωμένων καθηγητών με δασκάλους τον Ιωσήφ και την Ελένη Μπουστίντουι, από την Ισπανία. Οι ρίζες του όμως, βαθιά φυτεμένες στο νησιωτικό τοπίο, δεν τον άφησαν ποτέ να ξεχάσει τις παραδοσιακές μελωδίες που άκουγε από μικρός.
Ένα ταξίδι στην Αυστραλία και η επιστροφή στις ρίζες
Στα τέλη της δεκαετίας του ’60 (1968-1976), ο Κουκουλάρης μετακόμισε στην Αυστραλία, όπου έζησε για αρκετά χρόνια. Η απόσταση από την Ελλάδα, όμως, δεν κατάφερε να σβήσει την επιθυμία του να επιστρέψει στις ρίζες του και να μοιραστεί με το κοινό την αγάπη του για την ελληνική μουσική.
Ηχογραφήσεις και συνεργασίες
Επιστρέφοντας στην Ελλάδα, ο Κουκουλάρης ξεκίνησε μια πολύχρονη και επιτυχημένη καριέρα. Συνεργάστηκε με σημαντικούς καλλιτέχνες, ηχογράφησε αμέτρητους δίσκους και έγινε αγαπητός στο κοινό για τον αυθεντικό ήχο του και την ερμηνευτική του δεινότητα. Τα κομμάτια του, εμπνευσμένα από το Αιγαίο, ταξίδεψαν σε όλο τον κόσμο, μεταφέροντας την ομορφιά και τη μελωδία των ελληνικών νησιών. Υπήρξε βασικός συνεργάτης του Σίμωνα Καρρά, στις ραδιοφωνικές του εκπομπές και της Άννας Καραμπεσίνη στη δισκογραφία της.
Ο βιολιστής της Νάξου και του Αιγαίου
Ο Στάθης Κουκουλάρης είναι περισσότερο από ένας βιολιστής. Είναι ένας αφηγητής που μεταφέρει ιστορίες μέσα από τη μουσική του. Το βιολί του είναι το όργανό του, αλλά και η φωνή του, που μας ταξιδεύει σε νησιά μακρινά και μας θυμίζει τις ρίζες μας.
Κληρονομιά
Η μουσική του Κουκουλάρη αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Τα κομμάτια του παίζονται ακόμα και σήμερα, ενώ οι νεότερες γενιές ανακαλύπτουν με ενθουσιασμό τον κόσμο του και εμπνέονται από το πάθος του για τη μουσική.
Συμπέρασμα
Ο Στάθης Κουκουλάρης είναι ένας καλλιτέχνης που άφησε το στίγμα του στην ελληνική μουσική. Το βιολί του, ένα όργανο γεμάτο ιστορία και συναισθήματα, θα συνεχίσει να ηχεί για πάντα, υπενθυμίζοντάς μας την ομορφιά και την παράδοση του ελληνικού λαού.
Τα πρώτα του χρόνια στη μουσική (Το κείμενο είναι απόσπασμα από συνέντευξη που έδωσε ο Στάθης Κουκουλάρης στον Σωτήρη Μπέκα, για το περιοδικό “Όασις”. Τη συνέντευξη επιμελήθηκε η Μαριάννα Παπάκη)
Ξεκίνησα να παίζω βιολί επαγγελματικά στα 13 μου χρόνια, στον Κυνίδαρο της Νάξου, από όπου κατάγεται η οικογένειά μου. Οι Κονιτοπουλαίοι ήταν ξαδέρφια με τη μάνα μου. Ο πατέρας του Γιώργου Κονιτόπουλου, Μιχάλης («Μωρό») ήταν πρώτος ξάδερφος της μητέρας μου και οι παππούδες μας ήταν αδέρφια, ωστόσο εκτός από αυτή τη συγγένεια, από πουθενά αλλού δεν έχω μουσικές ρίζες.
Ξεκίνησα να παίζω βιολί όταν μου πρωτόδειξε ο Σταμάτης Μπαρδάνης από την Απείρανθο Νάξου. Από εκεί πρωτοξεκίνησα όταν μου έδειξε τρία – τέσσερα κομμάτια. Πολίτικα, Αρτεμώνα, Αμοργιανό και Μπάλο. Μετά όμως αναγκάστηκα να έρθω στην Αθήνα και συνέχισα, γιατί τότε μου ζητούσε 300 δραχμές το κάθε κομμάτι, όταν το μεροκάματο ήταν μόλις 20 δραχμές. Κι εγώ ήμουν πιτσιρικάς, 13 χρονών. Μου έδινε χαρτζιλίκι ο πατέρας μου. Έμαθα, λοιπόν, αυτά τα τρία – τέσσερα κομμάτια κι επειδή καταλάβαινα τους δρόμους άρχισα να παίζω με ό,τι είχα στο μυαλό μου.
Δεν πήγαινα ακόμη στα πανηγύρια, αλλά συμμετείχα σε ό,τι γινόταν στο χωριό. Τότε τα «ονόματα» ήταν οι Κονιτοπουλαίοι και κάτι ανίψια τους, τα «Θεουδάκια». Το ψευδώνυμο βγήκε από τον αδερφό του Μιχάλη Κονιτόπουλου, τον Κώστα. Κάποτε με έναν φίλο του ήταν μεθυσμένοι και του λέει «Εγώ θα είμαι ο Θεός κι εσύ θα είσαι ο διάολος…». Έτσι του ‘μεινε το προσωνύμιο «Του Θεού» και το παρατσούκλι στα παιδιά του «Θεουδάκια». Τρεις γιους είχε και οι τρεις μουσικοί. Ο Γιώργος, ο Λεωνίδας και ο Ιάκωβος, που έπαιζε λαούτο. Οι άλλοι δύο παίζανε βιολί. Αυτοί, λοιπόν, ήταν τότε στο χωριό. Ο Κονιτόπουλος και κάποιοι άλλοι που όμως δεν ήταν στο ίδιο επίπεδο
Τα παλιά πανηγύρια στη Νάξο (Το κείμενο είναι απόσπασμα από συνέντευξη που έδωσε ο Στάθης Κουκουλάρης στον Σωτήρη Μπέκα, για το περιοδικό “Όασις”. Τη συνέντευξη επιμελήθηκε η Μαριάννα Παπάκη)
α πανηγύρια μας γινόντουσαν όποτε υπήρχε κάποια γιορτή ή γάμος. Αρχικά το σχήμα είχε δύο άτομα. Τα περισσότερα άτομα τα καθιέρωσα εγώ. Έπαιρνα κι άλλο τραγουδιστή ή εάν υπήρχε κάποιο άλλο όργανο. Τότε οι δουλειές ήταν δύσκολες και δεν έβγαινε με ένα όργανο να «βαράει» μόνο του όλη τη νύχτα. Ήταν πολύ κουραστικό. Έτσι υπήρχε ανάγκη για επιπλέον μουσικούς.
Ο κόσμος είχε μεγάλη συμμετοχή, αφού δεν είχε και που αλλού να πάει. Δεν υπήρχαν τηλεόραση ή ραδιόφωνο για τη διασκέδασή του. Υπήρχε μεγαλύτερη προσέλευση από ό,τι στις μέρες μας. Ο κόσμος πήγαινε στο πανηγύρι ακόμη κι αν χρειαζόταν να διανύσει μία διαδρομή δύο ώρες δρόμου με τα πόδια. Από χωριό σε χωριό. Τα πανηγύρια ξεκίναγαν το απόγευμα, με το που έπεφτε ο ήλιος και πήγαιναν ως πολύ αργά.
Τραγουδιστές ήταν τότε αυτοί που έπαιζαν λαούτο, δεν υπήρχαν μεμονωμένοι. Τώρα έχουν αλλάξει τα πράγματα. Από τους καλύτερους που τραγουδούσαν εκείνον τον καιρό στα χωριά μας στη Νάξο ήταν ο λεγόμενος «Πέπος». Εγώ δεν τον πρόλαβα, αλλά οι παλιότεροι τον παραδεχόντουσαν ως τον καλύτερο τραγουδιστή στο νησί.
Αυτά τα παλιά τα έπαιζαν όλοι. Θερμιώτικο, Αρτεμώνα, Μπάλο, Συλιβριανό, Αμοργιανό, Γιαλίτισσα και άλλα ανάλογα από το κλασικό παραδοσιακό ρεπερτόριο. Καμιά φορά έφερναν και κανένα «ξενόφερτο». Αν, δηλαδή, έβγαινε κάτι που το έπαιζαν σε όλη την Ελλάδα. Για παράδειγμα, τραγούδια του Παπασιδέρη ή της Ρόζας (σ.σ. Εσκενάζυ), έφερναν και κανένα από αυτά.
Η ελληνική δημοτική μουσική (Το κείμενο είναι απόσπασμα από συνέντευξη που έδωσε ο Στάθης Κουκουλάρης στον Σωτήρη Μπέκα, για το περιοδικό “Όασις”. Τη συνέντευξη επιμελήθηκε η Μαριάννα Παπάκη)
Όταν μιλάμε για δημοτικό τραγούδι είναι μπροστά το κλαρίνο, αλλά όταν είναι για νησιώτικο είναι το βιολί. Ανάλογα το είδος. Έχει και μέρη σε στεριανά τραγούδια που τον πρώτο λόγο τον έχει το βιολί, όπως στα τραγούδια των Σαρακατσαναίων. Εγώ έχω δουλέψει με όλους.
Από ακούσματα μάθαινα τα στεριανά τραγούδια, από τον έναν στον άλλο. Έπρεπε να είσαι γνώστης ενός μεγάλου ρεπερτορίου. Τώρα μάλιστα μπορώ να πω ότι είναι πιο μεγάλες οι απαιτήσεις, γιατί ο κόσμος έχει μάθει αλλιώς, με τις τηλεοράσεις και τα ραδιόφωνα. Τότε πολύ σπάνια χρειαζόταν να παίξεις ένα ζεϊμπέκικο σε ένα πανηγύρι, για παράδειγμα. Τώρα είναι σχεδόν απαραίτητο. Θα παίξεις και μία ώρα λαϊκό πρόγραμμα. Δεν νομίζω πως έχει αλλοιωθεί από αυτό το παραδοσιακό τραγούδι. Τα τραγούδια τα αλλοιώνουν οι άσχετοι που βγαίνουν στη δουλειά και τα παραποιούν. Μπορεί τώρα να πας σε μέρη και να ακούσεις ένα τραγούδι σε διαφορετικές εκτελέσεις. Τότε επειδή δεν υπήρχαν τα μαγνητόφωνα άλλος το ‘πιανε έτσι ή αλλιώς, με προσθαφαιρέσεις. Σε κάθε νησί μπορεί να άκουγες κι άλλη εκδοχή. Δεν θα έβρισκες ποτέ την ίδια. Ο λόγος είναι ό,τι μπορούσε κανείς να «κλέψει» μόνο με το αυτί. Γι’ αυτό υπήρχε και η διαφορά.
Δισκογραφία Στάθη Κουκουλάρη: Ένα μουσικό ταξίδι στο Αιγαίο
Ο Στάθης Κουκουλάρης, με το βιολί του ως οδηγό, μας έχει χαρίσει μια πλούσια δισκογραφία που αντικατοπτρίζει την αγάπη του για την παραδοσιακή μουσική και το Αιγαίο.
Χαρακτηριστικά της δισκογραφίας του:
- Αυθεντικότητα: Ο ήχος του βιολιού του Κουκουλάρη είναι μοναδικός, μεταφέροντας την αυθεντικότητα της παραδοσιακής μουσικής.
- Πλούτος ρεπερτορίου: Καλύπτει ένα ευρύ φάσμα νησιώτικων και δημοτικών τραγουδιών.
- Συνεργασίες: Έχει συνεργαστεί με πολλούς σημαντικούς καλλιτέχνες του χώρου.
- Επικέντρωση στο Αιγαίο: Πολλοί από τους δίσκους του είναι αφιερωμένοι στην μουσική του Αιγαίου.
Σημαντικοί δίσκοι:
- “Ιστορία της Ελληνικής Μουσικής: βιολί”: Ένας δίσκος που αποτελεί μια ολοκληρωμένη παρουσίαση της ελληνικής μουσικής μέσα από το πρίσμα του βιολιού.
- “Από τη Μικρασία στο Αιγαίο”: Ένας δίσκος αφιερωμένος στα τραγούδια που ταξίδεψαν από τη Μικρά Ασία στο Αιγαίο.
- “Το νησί μου θα θυμάμαι”: Ένας πιο προσωπικός δίσκος, όπου ο Κουκουλάρης ερμηνεύει τραγούδια που τον συντροφεύουν από τα παιδικά του χρόνια.
Συνεργασίες:
Ο Κουκουλάρης έχει συνεργαστεί με πολλούς σημαντικούς καλλιτέχνες, όπως η Δόμνα Σαμίου, οι Κονιτοπουλαίοι και η Γιούλα Σφυρόερα. Αυτές οι συνεργασίες έχουν αποδώσει μοναδικά μουσικά διαμάντια.
Η δισκογραφία του Στάθη Κουκουλάρη είναι ένας θησαυρός για κάθε λάτρη της παραδοσιακής ελληνικής μουσικής. Μέσα από τα τραγούδια του, μπορούμε να ταξιδέψουμε στο Αιγαίο, να ανακαλύψουμε τις ρίζες μας και να απολαύσουμε την ομορφιά της ελληνικής μουσικής παράδοσης.
Πηγές :
Έρευνα του xoreytis στο διαδίκτυο με χρήση ΑΙ
https://www.domnasamiou.gr/?i=portal.el.partners&id=409
