Μενού Κλείσιμο

Πασχαλινά έθιμα σε διάφορες γωνιές του τόπου μας

Το Πάσχα ήταν είναι και θα είναι η πιο σπουδαία και σημαντική γιορτή της ορθοδοξίας. Έτσι, λοιπόν, είναι λογικό να το γιορτάζει όλη η Ελλάδα, κάθε μέρος με τον τρόπο του και την ιδιαιτερότητά του, φυσικά.

Στο Λεωνίδιο, για αρχή, ένα πολύ ιδιαίτερο και φαντασμαγορικό έθιμο είναι τα αερόστατα της Ανάστασης. Μετά την Ανάσταση οι κάτοικοι του χωριού ανάβουν κι αφήνουν στον ουρανό μικρά πολύχρωμα αερόστατα τα οποία έχουν κατασκευάσει από καιρό. Το έθιμο αυτό προέρχεται, σύμφωνα με την επικρατέστερη θεωρία, από την Ασία όταν διάφοροι ναυτικοί περί το 1900, εντυπωσιάστηκαν από τα φανταχτερά αερόστατα και αποφάσισαν να τα πάρουν και στην πατρίδα τους. Η πρώτες μαρτυρίες για τέλεση του εθίμου έρχονται το 1910, όπως και να έχει όμως, το έθιμο αυτό αποτελεί ακόμα και σήμερα έναν πυλώνα του εορτασμού του Πάσχα για αυτό το χωριό.

Ένα άλλο ιδιαίτερο έθιμο είναι εκείνο του ρουκετοπόλεμου στη Χίο. Ένα έθιμο με ρίζες στην τουρκοκρατία έρχεται να δώσει μια διαφορετική πινελιά στον εορτασμό του Πάσχα στην πανέμορφη Χίο. Οι κάτοικοι των ενοριών του Αγίου Μάρκου και της Παναγίας της Ερειθιανής, δύο εκκλησιών που βρίσκονται αντικριστά, έφτιαχναν παλιά, αυτοσχέδια κανονάκια, που με τα χρόνια εξελίχθηκαν σε αυτοσχέδιες ρουκέτες. Αμέσως μετά το Πάσχα ξεκινάνε οι ετοιμασίες των ρουκετών για τον επόμενο χρόνο.

Συνεχίζοντας, θα ήταν αδύνατο να μην αναφέρουμε το έθιμο της τελετής του ιερού νιπτήρα, το πρωί της Μ. Πέμπτης στην πλατεία Ξάνθου μπροστά στο Δημαρχείο, το οποίο αναπαριστά την πράξη του Ιησού πριν τον Μυστικό Δείπνο. Εκεί ο Ηγούμενος, όπως ακριβώς ο Ιησούς, πλένει τα πόδια δώδεκα μοναχών που κάθονται γύρω από τη μεγάλη εξέδρα, όπως οι μαθητές στο Μυστικό Δείπνο. Τη Μεγάλη Παρασκευή γίνεται η αναπαράσταση της Αποκαθήλωσης στη Μονή του Αγίου Ιωάννη και το ίδιο βράδυ όλοι οι Επιτάφιοι συναντιούνται στις πλατείες της Σκάλας και της Χώρας. Η Ανάσταση γίνεται επίσης στο Μοναστήρι και ανήμερα του Πάσχα, διαβάζεται το Ευαγγέλιο σε επτά γλώσσες.

Στην Κέρκυρα, τέλος, το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου, αναβιώνει το έθιμο “μπότηδες” που λαμβάνει χώρα στην καρδιά του νησιού στην πλατεία Σπιανάδα.

Σύμφωνα με το έθιμο, με την πρώτη Ανάσταση στις 12 το μεσημέρι, οι κάτοικοι της Κέρκυρας, που έχουν στολίσει τα ψηλά παραθυρόφυλλά τους με κόκκινα εμβλήματα και λουλούδια, πετάνε τους «Μπότηδες». Πρόκειται για πήλινα κανάτια με στενό στόμιο και δυο χερούλια στο πλάι για τη μεταφορά τους, δεμένα με κόκκινες κορδέλες. Για το εν λόγω έθιμο που αποτελεί ένα συνδυασμό ενετικών παραδόσεων και ορθόδοξων εθίμων, υπάρχουν διαφορετικές θεωρίες για το πώς ξεκίνησε.

Μία απ’ αυτές το θεωρεί μεσαιωνικό έθιμο, κατάλοιπο της Ενετοκρατίας. Οι Βενετοί, ως καθολικοί, έσπαγαν τις παλιές στάμνες την Πρωτοχρονιά, στη μεγαλύτερη γιορτή τους ως «φόρο» στο νέο χρόνο, προκειμένου να τους φέρει καινούργια αγαθά στο σπιτικό τους. Οι ορθόδοξοι «μετακόμισαν» το έθιμο χρονικά και το μετέφεραν στη δική τους μεγαλύτερη γιορτή, το Πάσχα. Μια δεύτερη εκδοχή, με μεσαιωνικές ρίζες κι αυτή, αναφέρει ότι πρόκειται για προσπάθεια να εκδιωχθούν τα «μολύσματα», τα κακά και μοχθηρά πνεύματα που έβαζαν σε πειρασμό τους ανθρώπους την προηγούμενη χρονιά. Η τρίτη εκδοχή κάνει λόγο για παγανιστική προέλευση. Ο οργασμός της φύσης και η συλλογή των φρέσκων καρπών, απαιτούν νέα κανάτια και δοχεία για την αποθήκευση τους με αποτέλεσμα τα παλιά να πετιούνται και, μάλιστα, όσο πιο τελετουργικά, τόσο πιο αποδοτική θα είναι και η νέα συγκομιδή. Σύμφωνα με τη θρησκευτική μας παράδοση, το σπάσιμο των «Μπότηδων» αναπαριστά με τους κρότους, την οργή για τη προδοσία του Ιούδα.

Το έθιμο συνοδεύουν οι βροντεροί κανονιοβολισμοί που ακούγονται από το Παλιό Φρούριο της Κέρκυρας, αλλά και οι φιλαρμονικές του τόπου που παίζουν θρησκευτικά εμβατήρια. Οι παρευρισκόμενοι στο έθιμο σπεύδουν να μαζέψουν τα κομμάτια από τα σπασμένα πήλινα κανάτια, να τα πάρουν σπίτι τους και να τα φυλάξουν στο εικονοστάσι τους, καθώς σύμφωνα με τους Κερκυραίους φέρουν τύχη και ευημερία.

Όλα αυτά ήταν μόνο ένα δείγμα του πως γιορτάζουν οι Έλληνες αυτή τη μεγάλη γιορτή, με αγάπη και μεράκι, όπως πάντα. Στον τόπο σας πως γιορτάζουν το Πάσχα;

Καλή Ανάσταση σε όλους!

Τόπου Ανάμνησης

Κατηγορία topou-anamnisis