Κι η συντυχιά κουνήθηκε
σαν κύματα μεγάλα
μες στο Νικάριο πέλαγος
όταν ξεσπάει σιρόκος
Κάποτε ένας ριψοκίνδυνος νέος δραπέτευσε από τα δεσμά του Κρητικού , Μίνωα, και πέταξε με φτερά, κολλημένα με κερί, ψηλά στον ήλιο. Και το κερί έλιωσε και το παλικάρι πνίγηκε στο πέλαγος, στη Βαώνη. Κι ο βαριόμοιρος πατέρας, ο Δαίδαλος, το έθαψε στο κοντινό νησί, τη Δολίχη (μακρόστενη), την Ιχθυόεσσα, πάντα Ανεμόεσσα, του Ανατολικού Αιγαίου, από τότε Ικαρία και το περιλάλητο από τον Όμηρο πέλαγος, Ικάριο…
Συνυφασμένη με το μύθο του Iκάρου, η Ικαρία ή Νικαριά, που ανήκει στο νησιωτικό σύμπλεγμα του Βορείου Αιγαίου, είναι ένας τόπος ξεχωριστός, ιδιαίτερος, τόσο στο φυσικό περιβάλλον του όσο και στις πραγματικά ενδιαφέρουσες συνήθειες των κατοίκων του.
Νικαριά είναι μια άλλη ονομασία του νησιού Ικαρία, προέρχεται από το πάντρεμα των λέξεων Νήσος και Ικαρία. Χρησιμοποιείται από πολύ παλιά αντί του επίσημου ονόματος και αρκετά συχνά ειδικά στους ντόπιους.
Η Ικαρία έχει ένα διαφορετικό αέρα,
έναν αέρα με αιγαιοπελαγίτικη αύρα, έναν άνεμο ελευθερίας…
Τραχείς ορεινοί όγκοι και δασωμένες πλαγιές, αξιόλογη χλωρίδα και πανίδα, τρεχούμενα νερά, ιαματικές πηγές και εκτεταμένες αμμουδιές διαμορφώνουν το επιβλητικό ανάγλυφο του νησιού.
Το ντόπιο «Ικαριώτικο ραχάτι» που σηματοδοτεί τους αργούς ρυθμούς με τους οποίους κυλά η ζωή χαρακτηρίζει όλο το νησί, πραγματικότητα αλλά και μύθος. Αυτό το γνώρισμα συναντιέται σε πολλές περιοχές της Ικαρίας, από τα καφενεία του Αγίου Κηρύκου μέχρι τα ορεινά χωριά των Ραχών όπου ανοίγουν τα μαγαζιά λίγο μετά τη δύση του ηλίου. Το συνήθειο του νυχτερινού ωραρίου στα εμπορικά μαγαζιά οφείλεται στο ότι παλαιότερα, όλη την ημέρα οι άνθρωποι δούλευαν στις αγροτικές εργασίες τους, εξειδικευμένα επαγγέλματα δεν υπήρχαν, εκτός λίγων εξαιρέσεων (όπως ο σιδεράς), έτσι ο καθένας έπρεπε να φροντίσει για όλες τις ανάγκες της οικογένειας (γεωργία, κτηνοτροφία, στέγαση κλπ) μόνος του. Χαρακτηριστική ήταν και η ανταλλακτική εργασία στο νησί, όταν κάποιος πχ. έχτιζε, άλλοι τον βοηθούσαν, με αντάλλαγμα την βοήθεια του αργότερα στις δικές τους ανάγκες. Η οικονομία ήταν ανταλλακτική και δεν χρησιμοποιούσε νόμισμα πριν τα τέλη του 19ου αιώνα.
Οι Ικαριώτες έχουν βαριά προφορά που θυμίζει αρκετά την κυπριακή. Η διάλεκτος έχει πολλά αρχαϊκά στοιχεία στην γραμματική και το λεξιλόγιο, και συνηθίζουν να κόβουν τα σύμφωνα (έ μ_πάαω = δεν πάω). Τα διπλά σύμφωνα προφέρονται διαφορετικά, όπως και τα μακρά φωνήεντα.
Επίσης ιδιαίτερο για τους κατοίκους είναι ο μέσος όρος ηλικίας τους, ο οποίος φτάνει τα 88,1 έτη και είναι το μεγαλύτερο προσδόκιμο ζωής για τα ελληνικά δεδομένα, ξεπερνώντας τα 79,8 της χώρας.
O ξεχωριστός τρόπος ζωής των κατοίκων της Iκαρίας, ο ιδιαίτερος ρυθμός της εργασίας και της διασκέδασης, τα ήθη και τα έθιμα, η μουσική παράδοση, τα φημισμένα πανηγύρια με τον «καριώτικο» χορό προσφέρουν δυνατές συγκινήσεις στους πιστούς φίλους του νησιού και γοητεύουν όσους το γνωρίζουν πρώτη φορά.
Χρόνια και χρόνια τώρα τριγυρνώ
σαν πουλί περιπλανώμενο
μες την ξενιτιά μες τη μοναξιά
που δεν την αντέχω άλλο πια
γιατί νοσταλγώ γιατί λαχταρώ
την αγάπη μου και το χωριό
Ποιός δεν έχει ακούσει αλλά και δεν έχει χορέψει το γνωστό Ικαριώτικο, στίχοι, μουσική και πρώτη εκτέλεση από τον Γιώργο Κονιτόπουλο το 1975 στο δίσκο «Ταξίδια στα ακρογιάλια μας«. Ο τίτλος του είναι «Η αγάπη μου στην Ικαριά» και έγινε πασίγνωστο από την συνεργασία του με τον Γιάννη Πάριο το 1982 και καθιερώθηκε σαν «Ικαριώτικο» που ήταν ο δεύτερος τίτλος.
Στη Νικαριά δεν θα χορέψετε αυτό τον Ικαριώτικο.
Υπάρχουν θα λέγαμε απλοϊκά , δύο εκδοχές στον Ικαριώτικο χορό :
1) Ο αυθεντικός Ικαριώτικος (στη πραγματικότητα τέσσερα διαφορετικά τραγούδια-σκοποί, που συνολικά ή ξεχωριστά αποτελούν τον Ικαριώτικο χορό), που χορεύουν οι ντόπιοι αλλά και οι γνώστες στα παραδοσιακά πανηγύρια του νησιού. Συγκεκριμένα οι οργανικοί σκοποί είναι ο τσαμούρικος, ο ραχιώτικος και ο περαμαρίτικος και τα τραγούδια «Πέρα στου χωριού τη βρύση» και «Η συμπεθέρα».
2)Το τραγούδι «Ικαριώτικος» (Η αγάπη μου στην Ικαριά) (Κονιτόπουλος, Πάριος κα.)
Σύγχυση δημιουργείται συχνά μεταξύ των δύο εκδοχών. Πολύς κόσμος πιστεύει πως το τραγούδι «Η αγάπη μου στην Ικαριά» είναι ο παραδοσιακός Ικαριώτικος χορός, το οποίο είναι ανακριβές.
Αν και οι χοροί είναι εξαιρετικά όμοιοι, στην πραγματικότητα διαφέρουν πολύ , έχουν τα ίδια βήματα με διαφορετικό ρυθμό και τρόπο χορού.
Τα όργανα που παίζουν τον Καριώτικο, παραδοσιακά είναι η Τσαμπούνα ή τσαμπουνοφυλάκα και το βιολί.
“οι Καριώτες σαν γλεντάνε το ρολόι δεν κοιτάνε, σαν ακούσουν το βιολί, τους ευρίσκει το πρωί”
Χορεύεται από άντρες και γυναίκες με λαβή ψηλά από τους ώμους. Στο πρώτο μέρος έχουμε περπατητά βήματα, ενώ στο δεύτερο που ζωντανεύει ο ρυθμός έχουμε γρήγορα βήματα και κινητικότητα τόσο των ποδιών όσο και του σώματος. Ο Ικαριώτικος είναι αργός χορός και τσαμούρικος, με πολλές φιγούρες που είναι όλη η ομορφιά του χορού,(δεν ταιριάζει και στην φιλοσοφία του Καριώτη να τρέχει άλλωστε !!!)
Τα πανηγύρια στην Ικαρία είναι μοναδικά, συναρπαστικά, όλοι υπό τον ήχο του βιολιού υποκλίνονται, γίνονται ένας κύκλος μια αγκαλιά και ξημερώνουν χορεύοντας τον Καριώτικο σκοπό ……
Δείτε τον παραδοσιακό Καριώτικο :
Πάρτε γεύση από Καριώτικο Πανηγύρι :
Και η σύγχρονη εκδοχή :
xoreytis.gr – Με πληροφορίες από το διαδίκτυο
